Türkiye-Irak ilişkilerinde kritik adım

BARTU EKEN/ KANAL7 DIŞ HABERLER SERVİSİ

Irak hükümeti, Ankara ile gerçekleştirilen bir dizi görüşmeler ve diplomatik temaslardan sonra kritik bir karar aldı.

Petrol Bakan Yardımcısı Besim Muhammed, geçtiğimiz yıllarda peşmergenin çıkartıldığı Kerkük başta olmak üzere birçok sahada üretilen petrolü Adana Ceyhan’a ulaştıran boyu hattını ay sonuna kadar onaracaklarını belirtti.

Bu çerçevede Irak-Türkiye Ham Petrol Boru Hattı’na yeniden işlerlik kazandırılması planlanıyor.

Planın işlemesi durumunda Türkiye’ye günde 350 bin varil petrol gönderilme kapasitesi oluşmuş olacak.

Bağdat yönetimi, Irak Kürt Bölgesi yönetiminin yabancı şirketlerle anlaşarak üretim paylaşımı yapmasına karşı çıkıyor.

Bir süredir kapalı olan Kerkük-Ceyhan boru hattına alternatif belirlendi.
Uzun süredir kullanım dışı olan önemli bir petrol boru hattını Türkiye’nin kullanımına açma kararı aldı.

Söz konusu hattan akışın, terör örgütü DEAŞ’ın saldırıları sonrası 2014 yılında büyük hasar görmüş ve akış durdurulmuştu.
Bakan Muhammed, depolama tesisleriyle birlikte büyük bir ham petrol pompa istasyonunun tamamlandığını duyurdu.

Boru hattının yapılacak hummalı çalışma ile bu ay sonuna kadar akışları yeniden başlatmaya hazır olacağını aktardı.

KERKÜK-CEYHAN BORU HATTINDA KRİZ ÇIKMIŞTI!

Irak’ta bulunan bir tahkim mahkemesi, Bağdat’ın izni olmadan yarı özerk Kürt bölgesinden petrol ihracatını kolaylaştıran 1973 tarihli bir anlaşmanın hükümlerini ihlal ettiğine karar vermiş

Sevkiyat 25 Mart 2023 tarihinde durdurulmuştu. Türkiye, IKBY ve ile hükümetin farklı taleplerde bulunması nedeniyle, yeniden başlatmaya yönelik müzakereler sekteye uğramıştı.

Bağdat’ın yaptığı hamle, bölgesel Kürt yönetimi kadar Rusya’yı da rahatsız edecek cinsten.

Bölgesel Kürt yönetiminin hattının bir bölümüne Rus petrol şirketi Rosneft sahip.
Rus şirketin bu noktada varil başına 6 dolar geçiş ücreti ödemesi yönündeki talebi olduğu ifade ediliyor.

Irak yönetiminin ise bu talebi reddettiği aktarılıyor.

Bağdat yönetimi, IKBY ile Rosneft arasındaki anlaşmanın yasa dışı olduğunu değerlendiriyor. Ve bu durumun geçerli Irak yasalarının ihlali olduğunu düşünüyor.
Konu, IKBY yetkililerine iletildi. Kerkük-Ceyhan boru hattı, Kuzey Irak sınırındaki Fish-Habur’a akıyor; buradan petrol Türkiye’ye giriyor ve Akdeniz kıyısındaki Ceyhan limanına pompalanıyordu.

İHRACAT ANLAŞMASININ UZATILMASI PLANLANIYOR

İki Iraklı petrol yetkilisi ve hükümetin enerji danışmanı, Bağdat ile Ankara arasında Irak-Türkiye petrol boru hattı  operasyonlarına ilişkin anlaşmanın 2010 yılında 15 yıl süreyle uzatıldığını açıkladı. Bu durumda anlaşma gelecek yıl sona eriyor.

Eski boru hattındaki faaliyetlerin yeniden başlatılması, anlaşmasının uzatılmasına yönelik görüşmelerin bir parçası olarak ifade ediliyor.

Bu gelişmelerin, Ankara ile Bağdat arasında yoğun diplomasi trafiği yaşanan dönemde olması dikkat çekici.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu ay Irak’ı ziyaret etmesi bekleniyor.
Söz konusu hat, faaliyet gösterdiği dönemde küresel arzın %0,5’ini karşılıyordu.

Bağdat’taki federal hükümetin attığı adım, petrol şirketleriyle yapılacak anlaşmaların başlangıcı olarak yorumlanıyor.
Ve yaşanacak gelişmelerin neredeyse tamamı petrol gelirine dayanan bölgesel yönetimi öfkelendirebileceği ifade ediliyor.

TERÖRLE ORTAK MÜCADELE ŞART

Irak yönetiminin art arda attığı adımlar, son yıllara göre oldukça şahin bir noktaya evrilmiş durumda.

İran ile iyi ilişkiler benimsemeye devam eden yeni yönetim ayrıca bağımsızlığını kırmızı çizgi olarak görüyor.

Bu anlamda önceki hükümetlerden farklı. Dolayısıyla, Türkiye ile gelişen ilişkilerin, başta terör örgütü PKK ve DEAŞ olmak üzere, Türkiye ve Irak karşıtı yapıların hedefi olması beklenebilir.

Bu doğrultuda iki ülkenin aldığı ortak güvenlik kararını sahada uygulaması büyük bir öneme sahip. Zira hatlara yapılacak sabotaj eylemlerinin engellenmesinin tek yolu, koordineli hareket olarak gözüküyor.

Bu durumda Türkiye’nin operasyon yapmayı planladığı güvenli hattın haricinde bulunan militanların da Irak’ta rahatça gezmelerine izin verilmemesi gerekiyor.
Nitekim şuanda Sincar halen PKK terör örgütü kontrolünde ve Irak hükümeti bu konuda somut bir adım atmıyor.