Büyük Taarruz ve 30 Ağustos’un Tarihî Anlamı: Türk Bağımsızlığının Simgesi
Mustafa Kemal Paşa, 1 Eylül 1922’de Batı Cephesi’ndeki askerlere yayımladığı bildiride, Türk ordusunun kazandığı büyük zaferi ve ulusununa olan teşekkürlerini ifade etti. Paşa, Afyonkarahisar-Dumlupınar Meydan Muharebesi’nde Yunan ordusunun büyük bir yenilgiye uğratıldığını belirtti ve ordunun Akdeniz’e doğru ilerlemesini emretti. Bu talimatlar doğrultusunda Türk ordusu, Eylül ayında Gediz, Uşak, Eskişehir, Balıkesir, Bilecik, Aydın, Manisa ve İzmir gibi stratejik şehirleri geri alarak Yunan kuvvetlerini denize döktü.
30 Ağustos 1922 sabahı, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Zafertepe Çalköy’de büyük bir taarruz emri verdi. Bu harekât, Kurtuluş Savaşı’nın en büyük zaferlerinden biri olarak kaydedildi. 26 Ağustos’ta başlayan Meydan Muharebesi, Türk ordusunun Yunan birliklerini tamamen kuşatarak yok etmesiyle sonuçlandı. Yunan komutanları arasında General Trikopis ve General Diyenis de bulunuyordu. 31 Ağustos’ta yapılan toplantıda, Yunanlıların yeniden savunma düzeni kurmalarını engellemek ve İzmir’e girmek kararlaştırıldı.
26 Ağustos sabahı Mustafa Kemal Paşa, harekâtı başlattı. Türk ordusu, topçu ateşleriyle başlayan harekâtın ardından sabah saatlerinde hücuma geçti ve Tınaztepe’yi ele geçirerek düşmanı Belentepe ve Kalecik Sivrisi’nden uzaklaştırdı. Taarruzun ilk gününde, 1. Ordu birlikleri stratejik mevzileri ele geçirdi. 27 Ağustos’ta tüm cephelerde taarruza geçildi ve Afyonkarahisar kurtarıldı. 28 ve 29 Ağustos’ta devam eden taarruz, düşmanın 5’inci tümeninin etkisiz hale getirilmesiyle sonuçlandı. 29 Ağustos gecesi, harekâtın hızla sonuçlanması için gerekli önlemler alındı.
Büyük Taarruz sırasında öne çıkan bir olay, 57’nci Tümen Komutanı Albay Reşat Bey’in 27 Ağustos’ta Çiğiltepe’nin alınmasının yarım saat gecikmesi nedeniyle intihar etmesidir. Albay Reşat Bey, intiharından önce yazdığı notta, “Yarım saat içinde o mevkiyi almaya söz verdim, bunu başaramadığım için yaşayamam.” diyerek fedakarlık gösterdi. Çiğiltepe, Albay Reşat Bey’in ölümünden sadece 15 dakika sonra düşman askerlerinden temizlendi.
Mustafa Kemal Atatürk, 30 Ağustos 1924’te, Büyük Zafer’den iki yıl sonra, Zafertepe Çalköy’e giderek Şehit Sancaktar Mehmetçik Anıtı’nın temel atma törenine katıldı. Burada yaptığı konuşmada, 30 Ağustos Zaferi’nin Türk tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri olduğunu ve Türk Cumhuriyeti’nin temellerinin burada atıldığını belirtti. Atatürk, Türk ulusunun bu zaferle tarihe adını yazdırma kararlılığını ve gücünü bir kez daha vurguladı.